نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی، بر‌مبنای دیدگاه‌های مکتب ادینبرا

author

  • شهرام شهریاری دانشجوی دکتری فلسفة علم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
Abstract:

برنامة قوی در جامعه‌شناسی معرفت علمی با نام مکتب ادینبرا و دیدگاه‌های نسبی‌انگارانة این مکتب شناخته شده است. براساس این رویکرد، همة آن‌چه «معرفت» به‌شمار می‌رود، صرف‌نظر از صدق یا کذب آن، عللی دارد که به پذیرش آن در جامعه انجامیده است و جامعه‌شناس موظف است که این علل را بیابد. این برنامه، برخلاف برنامه‌های ضعیف‌تری که معرفت علمی را استثنا می‌کردند، بر این ایده مبتنی است که عوامل اجتماعی در شکل‌گیری معرفت علمی تجربی و حتی ریاضیات و منطق، یعنی معرفت‌هایی که از سنخ ضروری به‌شمار می‌روند، نیز نقش دارند. در این مقاله درصددیم دیدگاه‌های مکتب ادینبرا را در زمینة منطق و ریاضی معرفی و تبیین کنیم. به‎این‌منظور، نخست مبانی فکری این رویکرد را به‌اجمال معرفی و سپس دیدگاه‌های اصلی آنان را دربارۀ نقش ابعاد جامعه‌شناسانه در منطق و ریاضیات به‌اختصار ذکر می‌کنیم. در بخش‌های بعدی مقاله مهم‌ترین یا بدیع‌ترین مطالعات موردی‌ عرضه‌شده را بررسی و آن‌ها را درباب برهان خلف، تصمیم‌گیری و چانه‌زنی در ریاضیات، اثبات گزاره‌های ریاضی، و اعتبار استدلال‌های منطقی نقد و ارزیابی می‌کنیم و در‌انتها نیز نکاتی دربارة رویکرد نظری آنان و نتایجی که به‌نظر می‌رسد می‌توان از این بحث گرفت مطرح خواهیم کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تاملی در مقاله‌ی «نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی»

در مقاله‌ی «نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی»، نشان داده می‌شود که عوامل اجتماعی در پیدایش و ضروری‌انگاری علوم بنیادینی چون ریاضی و منطق نقش دارند؛ از جمله مهمترین دلایل مطروحه در این مقاله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: اختلاف ریاضی‌دان‌ها، تنوع تناقض در براهین خلف، ساختارشکنی در مقادیر بی‌نهایت، تحلیل ویتگنشتاین از عمل جمع، تغییر مفهوم بداهت در طول تاریخ، دوری بودن اثبات اصول بدیهی، ...

full text

نقش باورهای معرفت شناختی، باورهای انگیزشی و خودکارآمدی ریاضی در پیش بینی پیشرفت ریاضی

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه باورهای معرفت شناختی، باورهای انگیزشی و خودکارآمدی ریاضی با پیشرفت ریاضی دانش آموزان انجام شد. در این پژوهش نمونه ای با حجم 600 شرکت کننده به روش خوشه ای تصادفی از میان دانش آموزان دختر و پسر(263 پسر و 337 دختر) پایه اول دبیرستان های شهرستان فیروزآباد انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه باورهای معرفت شناختی شومر، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری و پرسشنامه...

full text

دیدگاههای منطقی علامه طباطبایی

علامه طباطبایی در کتاب های خود برخی اصول و مباحث منطقی را بیان کرده است. مباحثی که برخی از آنها منطقی صرف و برخی بیانگر مسائلی است که در فلسفه ی منطق مطرح است. این مطالب، گاه مشترک با سایر منطق دانان و گاه ارائه دهنده نظر خاص علامه است. هدف این تحقیق استخراج این مباحث است. اهم مطالب بیان شده توسط علامه عبارتند از: جایگاه منطق و دفع شبهات پیرامون آن، تصور و تصدیق، اقسام بدیهیات، حقیقی و اعتباری،...

15 صفحه اول

نقش باورهای معرفت شناختی، باورهای انگیزشی و خودکارآمدی ریاضی در پیش بینی پیشرفت ریاضی

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه باورهای معرفت شناختی، باورهای انگیزشی و خودکارآمدی ریاضی با پیشرفت ریاضی دانش آموزان انجام شد. در این پژوهش نمونه ای با حجم 600 شرکت کننده به روش خوشه ای تصادفی از میان دانش آموزان دختر و پسر(263 پسر و 337 دختر) پایه اول دبیرستان های شهرستان فیروزآباد انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه باورهای معرفت شناختی شومر، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری و پرسشنامه...

full text

نقش تفکر ریاضی در ارتقای توانایی دانشجویان معماری در جنبه‌های منطقی طراحی

پیشینه و اهداف: آموزش طراحی معماری امری چالش برانگیز است که وابسته به متغیرهای متعددی می باشد. از آنجا که شکل­گیری شخصیت یک طراح و فراگیری مهارت­های طراحی وابسته به این مقوله است، از حساسیت زیادی برخوردار می باشد. نقش دانش ریاضی و کاربرد ابعاد مختلف آن در طراحی معماری در طول تاریخ غیر‌قابل‌ انکار است. در دهه‌های اخیر شاهد افزایش تعامل بین ریاضی و معماری در جهان بوده­ایم؛ درحالی‌که ریاضی در آموز...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 2

pages  67- 96

publication date 2017-03-15

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023